Marina

    Fiquei mirando as ondas bater contra as rochas, lembrando o berce que, en soños, o mar me prometera ser e a traizón por el cometida ao perfilarse ante min coma un monstruo. Era nena de terra e nunca o mar acariñara a miña pel. Malia morrer de ganas por xogar coa espuma mariña, esa ansia esfumouse co primeiro golpe de auga que me transportou mar adentro. Espertei horas despois apoiada no peito de meu pai, que loitaba contra a inundación de auga amarga nas cuncas dos seus ollos - así de caprichosas e irónicas foron aquelas bágoas.- Amarrábame con forza nunha aperta, coma se temera que o océano voltara por min e, desa vez, rexeitara toda posibilidade de devolución.

     Sei de varias persoas que afogaron así. Nun abrazo, digo. Saíron a flote con máis vida da que respiraban antes da asfixia.

Cordas que atan

Es como auga que me lava a diario e limpa en min todo rastro de suciedade, de tristura crónica.
Xa fedía.
Curas tan ben esas feridas que nunca estiveron abertas... É coma se te trabucaras de paciente; coa túa risa sandas a quen, sen doenzas, laiaba para si.

Estou encantada de escoitarte rir.
Ti si que es seguridade social emocional. Sinto arrepíos ante os hospitais de toda a vida. O dos manicomios xa nin che conto... Así que, que carallo fago aquí? Se eu non estou tola...
(por outro motivo que non sexas ti)

Alguén pode desatarme? Esta cordura estame mancando.

Pesadelo

O tempo pasa;

os minutos pesan

cando se pousan
sobre min.

E písanme o pasado
sen intención de traer un futuro mellor.

Outro porco de pé

     Entrou no comedor, famento coma se non levara bocado aos dentes en todo o día. Mirou para a mesa onde comería e fíxoselle a boca auga. Sobre o mantel branco descansaba un corpo feminino atado con cordas, á beira do cal colocaran os correspondentes cubertos. Ao lado da cabeza, unha copa de cristal reflexaba a inxustiza que se respiraba no ambiente. Era ela mesma quen sostiña na man, con rabia, o pano de mesa, listo para ser usado.

     O comensal ao que ninguén convidara decidiu saltarse o protocolo e apartou a cadeira rapidamente, facendo que a parte inferior das pernas da muller quedara suspendida no aire, tremendo. Garfo e coitelo en man, fixo caso omiso dos entrantes e pasou ao prato principal. Rachou a camisa dela e desfíxose do cinto que lle amarraba os pantalóns. Soltou os utensilios e pasou a comer coas mans, coma os porcos. Librouse de toda prenda que lle cubrira un cacho de pel - de pita - e mordeuna rudamente. Mastigouna coa boca aberta, confirmando a súa condición de cocho.   Volveuna ao prato; cuspiuna logo de trabárselle na gorxa. A ver se se ía atragantar... Que unha muller é un óso duro de roer.

Lembranzas do esquecemento

     Se lembrei o porqué do meu esquecemento e esquecín as miñas lembranzas, en que punto estou?

       Véuseme á mente  aos beizos o bico máis frío que me deches e comprendo que foi daquela cando asumín o principio do fin. Autoimpúxenme naquel intre, antes de que retiraras a túa respiración dos meus pulmóns, un inminente esquecemento. Fracasei no intento e levoume máis tempo do previsto, pero se agora te vexo pola rúa xa non te recoñezo pola risa. Téñote que ver chorar para asegurarme de que es ti. Esas bágoas son inconfundibles, crocodilo. 

     Mais, merda!, quero escribir sobre nós antes de deixarmos de ser "nós" e non me sae. Non atopo nada na miña memoria introducindo a palabra clave no buscador: ti. Tal foi a teima coa que me propuxen borrar os erros que me apresurei demasiado e non agardei á corrección. E agora, como aprendo? E, sobre todo, como prendo en alguén sen medo a quedarme enredada?

     Condenei ao esquecemento algunhas lembranzas ás que lles correspondía a liberdade vixiada. 

Corazón ausente nº 2

     "Non ten corazón", rosmaban. Cada vez que o seu home partía noutra das súas viaxes cara o ceo -tranquilos, lectores tétricos, era piloto de aviación- ela ía dicirlle adeus, mais dos ollos da rapaza non vertía ningunha bágoa. Nunca choraba e iso estrañáballes a todos cantos a vían. "Non ten corazón", pensaban para si.

     E non. Non o tiña.

     Arrancárao ela mesma do peito daquela que el lle anunciara por primeira vez a súa marcha, daquela que tanto chovera no seu interior. "Aínda ha de podrecer con tanta auga". Así que, con moito tino, extirpouse o órgano doente e gardouno nun tarro de vidro. Foi o seu agasallo de despedida. "Toma, lévao sempre contigo na cabina. Preto do teu, por riba das nubes, onde estea seguro se lle dá por chover máis. Procura que non se molle moito."

     Médicos do demo, acougade, por suposto que sobreviviu á operación. De non ter intervido, quen sabe como lle iría... O único fallo foi non decatarse antes de que a doenza era cardiorespiratoria, todo en pack. Debeu advertir que aló no alto, por onde voaba o músculo bombeante, o osíxeno escasea. 

   
    "Non vaia ser que quede sen respiración. Non vaia ser que non poida respirar amor. Non vaia ser que non te poida respirar, amor", dicía a notiña que lle enviou xunto a un dos pulmóns.

      E os outros seguíana crendo fría...

Buraco no peito

     Cócaseme o peito se non estás,
     [corazón]

     Nada fica agora no lugar onde ti nunca durmías: velabas, e soñabas esperto. Latexabas.
     Tan só queda o espazo baleiro sen ti; tan só o oco cheo da túa ausencia. Tan só, pero tan só... que precisa que alguén lle faga compañía. Por iso vou pola rúa, na búsqueda dunhas mans que encaixen en todos os recunchos que adoitabas tocar. Pero non atopei músico o suficientemente bo que saiba interpretar tal melodía.
     Rexeitei a tres:
     primeiro, dei cun violinista que falaba laiando. Que tristura saía desa gorxa. O seu músculo cardíaco, de tan enorme que parecía ser, debía de ter marcadas as unllas da persoa que loitaba por non afogar naquela inmensidade emocional. Non me valía: dáseme mal facer as curas e, pese ás súas dimensións, non cubriría todo o espazo que ti deixaches.
     Tropecei, máis tarde, cunha pianista de dedos longos e finos. Nun principio gustoume, pero en canto dixo que tocaba co corazón -e non a ti, [corazón]- inventeime unha escusa e marchei. Sen máis.
     A terceira persoa coa que batín hoxe era un mendigo. "Axúdeme cunha moeda para poder levar algo á boca, por favor. Se ten corazón, axúdeme."  Que máis me daba a min botarlle uns pesos no pucho dado a volta no chan? Non me costaba nada. Mais apelou á miña bondade cun "se ten corazón, axúdeme."

     E ti es, [corazón], a proba irrefutable de que eu non o teño. Porque non estás.

     Cócaseme o peito. Continuamente. E é que, lonxe de aliviarme a carga coa túa partida, pésame a vida máis ca nunca.

Praia de alma nudista

O manto de estrelas pasou a ser daquela feminino na miña cama improvisada.

A marea, subindo, facía o servizo das sabas, traendo ondas que me mecían no sono.

A area, colchón no que me rendín.

De almofada estabas ti, 

lugar onde soño e con quen soño,

onde me sinto viva e por quen morro.

     E ao espertar puxemos a roupa que non nos fixera falta de noite e espimos a alma por completo, ficando os nosos corazóns nus, un a carón do outro. Dixémonos o que nunca antes nos atreveramos a contar, e cando calamos, sen máis palabras que pronunciar, falou a mirada. Coincidimos en que deberían existir praias de alma nudista. E bares. E rúas. E casas. E persoas dispostas a desprover de cortinas ás súas emocións, permitindo que entre a luz alí onde estas se agochan, antes de que ese lugar se volva tan lúgubre que cando un precise buscar algo alí dentro non o atope. 

     

     Hoxe lembreime diso e fixen limpeza interior. Fretei ben as costelas, xa enferruxadas, a piques de se converter nos barrotes dunha gaiola impenetrable. Agora cheira a limpo, e nótase: sangroume o nariz, sinal de que as veas ían tan sobrecargadas de sentimentos que unha delas non puido máis e estoupou. Tiven que escribir isto. Mais, acouga, xa vou aprendendo a durmir sen pousarme no teu peito.

As cidades da alma

     Acababan de presentarlle á rapaza máis fermosa de todas cantas había na sala. Lucía, dixo que se chamaba. Lucía, en pasado.
     - Seguirá lucindo? - pensou para si.
     O sorriso alumaba, así que todo apuntaba a que ela tiña que actualizar o nome de pila e adiantalo un tempo, ata chegar ao presente.

     - De onde es ti?
     A pregunta da muller devolveuno á realidade. Nunca lle gustara responder a tal cuestión, pois tiña unha teoría ao respecto que, de ser explicada, el adoitaba quedar de tolo e, no caso de obviala, sentía que dicía tan só media verdade. Era todo un dilema.
     - Estasme a preguntar de que cidade son, en cal vivo ou cal vive en min? Sonche tres cousas distintas... Unha persoa dise que non só é de onde nace, senón tamén de onde quere morrer, e estes sitios non teñen por que coincidir co lugar no que está establecida a súa casa. E, ademais, hai unha cuarta cidade: a da alma.
     >>Cada alma elixe ser unha cidade e, segundo iso, así será esa persoa. Por exemplo, aos que levan Lugo cravado no peito é complicado coñecelos. A muralla romana que os rodea dificulta a entrada de estraños. Quen ten Nova Iork entre costela e costela é un cu inquedo, incapaz de acougar, sempre en constante movemento. Outras almas sinxelas de recoñecer son as que teñen matrícula de París. Estas desprenden luz por cada recuncho. Levas dentro de ti a París? Espero que non sexa Las Vegas a túa cidade, tan rechamante por fóra e chea de merdallada no fondo. Pero non, non creo. Tamén tes pintas de que o Berlín dos anos 90 viva en ti. Non sei, é coma se sentira que o teu cerebro leva moito tempo separado do corazón e, agora, de súpeto, que o muro que os alonxaba estando ben preto non resistiu e caeu. Reencontráronse dous vellos amigos. Trabúcome?
     >> Pero estoume enredando. Preguntáchesme ti primeiro. Eu non sei moi ben que responderche. Nacín na Mariña lucense e actualmente resido en Santiago. Por dentro, ás veces, paréceme que carreto a Costa da Morte, con eses precipicios tan altos que xeran adrenalina. Outras, en cambio, creo que me pega máis a desgraciada Pompeia ou simplemente un pobo pequeno e tranquilo de por aquí cerca.

     Porén, non lle contou a Lucía nada diso. Contestoulle o que se supón que hai que contestar a tal pregunta.
     - Vivo en Compostela.
     - É unha cidade preciosa, mais disque chove moito.
     Un brillo especial nos ollos del indicaba que xa atopara a razón de tal humidade na súa alma, o motivo polo que precisaba sempre un paraugas que lle cubrira o corazón, a explicación a por que desfrutaba tanto do sol.
  
   - Lucía... E que non se apague.

Lectura optativa

A escritura é a pintura da voz. - Voltaire

Ante certos libros, un pregúntase: "quen os lerá?" ; e ante certas persoas un pregúntase: "que lerán?" Ao final, libros e persoas atópanse. - André Gide

A pluma é a lingua da alma - Miguel de Cervantes

  

     Algún día escribirei unha historia na que o lector imaxine a unha parella de anciáns, El e Ela, de rostro e estatura a libre elección. Iso si, Ela levará sempre o pelo solto, coma quen reclama a liberdade que non sempre tivo.

     Cadaquén que pense na marquesiña dunha das principais rúas da cidade que desexe, e que visualice todos os días, case a calquera hora, a El e a Ela alí, ficando sentados con cadanseu libro nas mans. Non falarán nunca, así que aforras inventar dúas voces. Das súas bocas non sairá unha triste palabra -tampouco unha alegre - .

     Non te esquezas de observalos un cachiño cada día, comprobando que estean na mesma situación que a xornada anterior. Non deixarán de pasar páxinas, sempre en silencio.

     El e Ela non aparecerán de noite. Cada un que supoña o que queira sobre o discorrer da vida dos protagonistas a altas horas da madrugada.

     Chegados a certo punto da narración, non me estrañaría que houbese quen chorara a ausencia da muller: unha mañá, Ela non acompañará a El, e este xa non levará libro ningún debaixo do brazo. Igual pensas que o esqueceu na casa, outro imaxinará que, co disgusto, non lle apetece ler... Eu que sei.

     Agardo que o lector - ti ou calquera - se sorprenda ao final, cando descubra que, pese a ser mudos ámbolos dous, tiñan moito que dicirse e nunca deixaran de facelo. Pode que alguén xa adiviñe quenes eran os autores dos libros aos que tanta atención lles prestaban cada mañá...

     Oxalá peches a contraportada dese meu libro imaxinado cun sorriso na faciana.

Xordeira e impuntualidade

     Fun mariñeiro toda a miña vida.
     E agora vou e naufrago en terra firme.

     Estou á deriva, aquí, na casa, a carón do teu corpo inerte e, irónicamente, aínda con vida.

     Choro de xeito desconsolado, nun intento frustrado por crear unha lagoa o suficientemente fonda e de augas ben bravas coma para non avergoñarme tanto de irme a pique.

     A túa pel, tersa e fina, non sofre aínda a tortura da dor, pero o corazón finou. Late, pero xa non segue o ritmo da nosa canción. Igual cheguei demasiado tarde para sacalo a bailar. Pode que se esquecera de que, incluso estando na outra punto do mundo, había outro corazón que danzaba canda si. Non oirá a música?
     É normal;
     agora que o penso, non sei tocar
     ningún instrumento
     nin
     outra alma diferente á túa sen pegar un berro de medo que enxorde a calquera corazón senlleiro.

     O teu non se librou. E seica tampouco o fixo o meu: deixei de escoitar as agullas daquel reloxo que contaba as horas restantes para estarmos xuntos e, cando me quixen dar conta, pasara moito tempo. Demasiado para quen prefire o baile agarrado.

Contáronme as Letras Galegas que...

     Cando petan na porta pola noite percórreme un calafrío por todo o corpo. Nin que estivera escoitando O conto dos sete medos...  Emito Berros en voz baixa, pero A lingua das bolboretas na que falo non a debe entender aquela Xente ao lonxe, aquela que diviso a través dA fiestra baldeira. Manteño A orella no buraco da parede, tratando de enterarme da conversación -non oio nada- de quen me anda a asustar. Se o sei... non volvo á casa. Viña verte, mais quen me ía dicir a min que ti non ías estar.... Non sei se me dá máis medo que estean a piques de entrar a roubarlle a unha velliña coma min ou decatarme de que Todo é silencio no vacío deste malchamado fogar. Por moito que leven, nada teño..., e o pouco que me enchía marchou polo seu propio pé, No desterro emocional do que me fixeches partícipe.
     Xa me teñen avisado de que Os vellos non deben de namorarse ..., pero son terca coma ninguén.  Sigo convencida de que se trabucan porque, en realidade, O único que queda é o amor.
    Longa noite de pedra a que agarda por min Á lus do candil ..., porque alumar, aluma. Non penses que o has de apagar tan doadamente.
   
     Coida unha cousa... Unha Muller pra lonxe coma min non ten Dicionario do estremecemento ningún. Non sei que fago aínda aquí dentro, aterecendo. E seguen petando na porta... E eu xa na Sétima soidade... Non serás ti, ou?

     Arre demo!, que marchaches sen as chaves! Ausencias pretéritas, Poemas de amor sen morte e unha vella tola.

Movementos migratorios

     Noutra vida foi un paxaro. Explicádeme se non como non é quen de acougar en sitio ningún.

     Cando comeza a sentir un chisco de frío nos ósos, alza o voo e marcha lonxe. E asegúrovos que nunca endexamais lle fixo caso a un termómetro. Fíase, máis ben, do tempo que lle leva ao seu sangue callar. Se vos digo a verdade, só fixeron falta un par de semanas para que dixera que aterecía por dentro. Ironicamente, cando lle daba unha aperta era o momento no que máis se queixaba. 

     Coma se dunha anduriña rebelde se tratase, coa chegada da primavera - época na que florece todo, mesmo iso ao que chaman amor - migrou. Non agardou ao outono sequera.

     Quen sabe onde se pousou desta volta... Canto tempo resistirá alí? 

     Non o queirades. A calor dun bico xéalle o corazón. 

     Leva percorridas centos de cidades.

O temor á morte de quen fuxía da vida

     Mírese como se mire (de esquerda a dereita ou de dereita a esquerda) , téñolle
te mor   á   mor te.
E, coas mesmas letras e esas feridas, tremo.

     Dos pesadelos lembro máis detalles que dos soños bonitos e este foi tan real que semellaba estar a vivilo verdadeiramente. (Se non fora porque case me quitou a vida.)

     Cos ollos ben abertos e a mente despexada, vin diante de min a figura escura dunha dama cuberta cunha capa. Faloume con tal agarimo que a piques estiven de abrazala. A iso ía cando me separaron dela. Esfumouse a súa silueta e eu sentín os meus pés no chan de novo. Quen me estaba a dar a aperta tiña os ollos chorosos e non se parecía en nada a aquela muller que tratara de engaiolarme. A miña filla estábame poñendo perdida de bágoas a camisa.
     O sal que soltaban escocía ata o punto de penetrar nas fendas do meu corazón e limpar as chagas que nel habitaban. Tanto bagullou que cicatrizaron deseguida.
     Non foi o caso do moratón que se tatuou no brazo ao atizarlle golpes enrabetados á banqueta da que me fixera baixar. Esa ferida de guerra perdurou varias semanas. Das outras que ten por dentro aínda padece hoxe.
     Eu ben noto que, continuamente, agroma na súa cabeza a imaxe daquel día. A corda que a abaneara colgada da póla dunha cerdeira e que logo me envolvera a min o pescozo, rudamente, semella afogala a ela agora.
     E é entón cando tremo. Non me asustei ao ver á muller vestida de negro disposta a levarme consigo, pero dáme pánico que a leve a ela. (E que non volva.)
     Te mor   á   mor te.

O vello home que lía calquera libro que non fora o seu

     O home do que vos falo adicábase a unha profesión un tanto estraña. Vagaba polas rúas na procura dalgún resentido que se decidise a botarlle no pucho unha moeda de ouro a cambio dun pequeno avance sobre o que lle depararía o futuro. Nunca facía preguntas. Tan só cravaba a súa mirada na do seu cliente e ollaba o seu porvir na negra pupila que agardaba, ás veces ansiosa, ás veces incrédula, a sentenza final. Nos centos de anos que viviu (alimentábase do tempo perdido que atopaba polas rúas) o seu método foi infalible. Endexamais se lle presentou o caso de non ser quen de adiviñar algo, por pouco que fora, do futuro de alguén.
     Aquel homiño de pel engurrada e ollar observador non se detiña máis dun día nun mesmo lugar. Era inquedo e, ademais, meses despois de ter coincidido con el na esquina da praza e confiarlle os segredos que nin sequera eu coñecía de min mesmo, souben que o seu bulebule era consecuencia do medo que sentía. Temía perder aquel tempo que roubara. É isa a razón pola que se apresuraba a vivir.
     Comprendía que non era eterno e, coma tal, chegaríalle a súa fin. Tamén ese momento o amedrentaba. Fuxía dos espellos para non bater cos seus propios ollos. Non quería adiantarse, inesperadamente, á morte. Na casa do ferreiro, coitelo de pau. Horrorizábao o feito de verse defunto na súa mirada estando vivo.
     Perdeu o tempo pensando niso. Ese tempo matouno.
     Foi o suficientemente sensato como para non querer descubrir o seu destino, aínda podendo.
     Foi un home pobre dabondo por non poder gozar da beleza dos seus ollos.

Mulier, -eris

     Tal día coma hoxe, oito de marzo, moitos anos atrás, dei a luz á miña filla. Non sabiamos que nome poñerlle. Tíñanos cara de Valentía, de Loita, de Coraxe, mesmo de Vigor. Os ollos pedían a berros levar o nome de Dignidade e mais de Igualdade. As mans suplicaban ser as dunha rapaza chamada Traballadora. O máis íntimo propoñía Liberdade; quería ser Respeto.
     E, sobre todo, respetada.

     Barallamos tantos nomes sen decatarnos de que só polo feito de tratarse dunha nena xa levaba consigo o significado de todas aquelas palabras... Nin máis nin menos ca un home.
     Eliximos Ceibe ao fin. Facendo gala do antropónimo, ela non se ata a nada nin a ninguén. Pelexa incansablemente porque lle parece que moitas das mulleres do mundo cargan con nomes que non lles corresponden. Coñeceu a unha que se chamaba Medo, tamén a Sumisión e a Menosprezada. Soubo dunha Dolores que non respondía por Lola. E non quixo quedar de brazos cruzados.

     Queda moito camiño por andar, pero vese con forzas. Chegará á meta e, alí, lerase na sinatura feminina a verba Xustiza.

Apéndice verbal

Eu son.
Ti es.
Pero nós non somos.
Porque eu son e ti es, pero es con ela.
E así, ela é.
E vós sodes.

Chaman a porta. Quen é?
Ti non.

E dese xeito, borraches dos meus libros de gramática todo o significado que puidera ter a primeira persoa do plural. E tan tranquilo... Esa forma tan só perdura xa nos pretéritos, sobre todo no perfecto. Está o presente magoado, coxo, sen ti para crear un nós.
O futuro, pouco prometedor.
O subxuntivo é outro cantar. É o modo temporal da irrealidade, da imaxinación, da fantasía, dos desexos... E hoxe desexo máis ca nunca.
Menos mal que, polo menos, levaches contigo os verbos destrutores en imperativo que me arrepiaba escoitar.

Dende agora ti deixas de ser un pronome que substitúa á túa identidade, coméndome a miña. Convertícheste no verbo máis irregular que na miña vida vin.

A canción dunha muller

     Muller nova que cantas melodías tristes, non te decatas de que os teus ollos morren de desexo por desprender alegría? Por que te empeñas en apagar o seu fulgor? Estalos deixando morrer. (Non dixen matar. O que lles dispara non es ti.)
     O mundo está cheo de poesía. Procura outras letras que te fagan laiar menos, busca partituras con ritmos máis vivos. Solta nun berro todo o aire co que enchiches o teu fol e renóvao. Que sexa fresco. Deixa de tocar no piano cancións que escribiron outros por ti;
compón
a túa vida.
     Que soe tal como ti queiras que soe, pero non esquezas que dun momento a outro, nese iris, ou prende lume, ou quedan as cinsas. Unha de dúas.
     Desfaite deses brazos rudos que te atrapan sen dozura, só con fiereza e forza. Borra dos beizos das persoas do teu redor esas verbas que desgastan o corazón máis que o oído. Crea ti palabras novas, unhas que falen do que ti queiras contar. E que sexa a historia máis bonita que se che pase pola imaxinación.
     Lembra que sempre ha de haber quen te escoite cando fales, cando cales e, sobre todo, cando decidas berrar. Adiante, enche pentagramas en branco.
    
     Música, maestro.

De reloxos malferidos e de accidentes xeográficos

I. Pasar, perder e mata-lo tempo

Pasaba o tempo,

tic tac, tic tac, 

inexorable.

Quería matalo.

Odiaba perder cousas

e, segundo dicía,

non facía máis que extravialo.

Asasinaríao. 

Quen ía crela?

Non lle fixen caso.

Hoxe traía un reloxo no pulso.

Contei unha agulla menos.

Xa non se oe o tic-tac.

II. Depresión

Pesan as bágoas dentro de min. Tal é o lastre que acarreo, que me tira na cama e non son quen de me espreguizar. Caio no leito. Choro ríos (mais non río mares). E ese peso co que cargo afundiu o colchón:   xorde a depresión do río das Bágoas. 

(A miña cama é unha chaira, pero non ten que ver.)

III. Conclusión

- Que idade tiña?

- Xa pasaría dos 90, que non era moito máis nova ca o meu home. 

- Claro..., o tempo non pasa en balde.

- E os anos, queiras que non, xa lle debían pesar o seu. 

     E aló marcharon as dúas mulleres, sen decatarse de que non fora nin o tempo nin os anos os que, de tanto peso, a anicaran definitivamente. Nese inconvinte xa reparara ela moito antes e xa quedara resolto daquela.

     O problema fora que o buraco da súa cama se fora facendo cada vez máis e máis profundo. 

     Morreu de pena, non de vella.